Chinese onderzoekers klonen makaken

Zhong Zhong en Hua Hua, de eerste kloonaapjes via celkernoverdracht

Zhong Zhong (l) en Hua Hua (afb: Chinese Academie v. Wet.)

Het lijkt er op of vooral Chinese onderzoekers zich op het ethisch doornige pad van het klonen en het genetisch knutselen aan mensenembryo’s hebben begeven. Terwijl in de rest van de wereld, zo lijkt het, onderzoekers vrij prudent met deze gevoelige materie omgaan, lijken er voor Chinezen geen barrières te zijn. Onlangs werd bekend dat Chinese onderzoekers aapjes hebben gekloond, met als resultaat twee kloontjes: Zhua Zhua en Zhong Zhnong (Zonghua schijnt Mandarijn voor het bijvoegelijke naamwoord ‘Chinees’ te zijn). De vraag is natuurlijk wanneer de eerste mens gekloond zal worden in China. De onderzoekers met die ‘modellen’ betrouwbaarder medicijnen te kunnen testen voor, onder meer, aangeboren hersenziektes en kanker.
Het gaat om twee makaken. Hua Hua is zes weken geleden geboren, Zhong Zhong is acht weken oud. Het tweetal is genetisch identiek. De Chinese onderzoekers beseffen dat ze met gevoelige materie bezig zijn. “Er zijn veel vragen of je in de primatenbiologie met dit extra model mag werken (bedoeld wordt die genetisch identieke aapjes; as)”, zegt Qiang Sun, directeur van het primatencentrum van het neurowetenschappelijk instituut van de Chinese academie van wetenschappen. “Je kunt apen produceren die dezelfde genetische achtergrond hebben op een te bestuderen gen na. Dat geeft echte modellen, niet alleen voor genetische bepaalde hersensziektes, maar ook voor kanker, immuun- en stofwisselingsziektes en geven ons de mogelijkheid de werkzaamheid van medicijnen te testen voor klinisch gebruik.”

Tetra

Overigens zijn de twee kloontjes niet de eerste apenklonen. In 1999 was er al een kloontje geboren, het resusaapje Tetra. De techniek die daarbij gebruikt werd was echter een andere: embryosplisting, in feite de manier waarop eeneiige meerlingen ontstaan. Het tweetal werd ‘geconcipieerd’ via de celkernoverdracht (ook wel celkerntransplantatie genoemd), waarbij de kern van eicel wordt vervangen door de kern van een somatische (=gespecialiseerde) lichaamscel. De vrucht ontwikkelt zich dan tot een kloon van de celkerndonor. Dat is ook de techniek die gebruikt werd voor de ‘productie’ van het Schotse kloonschaap Dolly, meer dan twintig jaar geleden.
Die techniek leek bij primaten niet te werken.
Sun en zijn medeonderzoekers hebben die hobbel genomen door zogeheten epigenetische modulatoren te gebruiken na het verwisselen van de celkern. Die stoffen kunnen bepaalde genen in het DNA activeren of juist deactiveren om de embryo-ontwikkeling af te remmen. Daardoor steeg het aantal succesvolle kloneringen wanneer de eicellen werden voorzien van de kernen van bindweefselcellen van een makaakfoetus. Het ging mis als de kernen kwamen van cellen van volwassen apen. Er werden dan wel kloontjes geboren, maar die leefden maar een paar uren. Sun: “We hebben verschillende manieren uitgeprobeerd, maar slechts eentje werkte. Voor het zover was hebben we heel wat manieren uitgeprobeerd.”
Medeonderzoeker Zhen Liu is drie jaar bezig geweest met het verbeteren van die kloontechniek. Pas toen hij die ‘genschakelaars’ gebruikte kwam er schot in de zaak.

Klonen door celkernoverdracht

Het verloop van de celkerntranplantatie. In B en C worden de eicelkern verwijderd, in D, E, en F de bindweefselcelkern ingebracht (pijl). In H en verder wordt de embryoontwikkeling gestimuleerd. (afb: Cell)

Meer klonen

Er moet volgens de onderzoekers nog wel wat geschaafd worden aan de kloontechniek. Ook zal het tweetal goed in de gaten gehouden worden naarmate ze ouder worden. In de komende maanden zullen er nog meer kloontjes geboren worden, verwachten ze.
Het Chinese lab zou bij het onderzoek de richtlijnen volgen die zijn opgesteld door de Amerikaanse overheidsorganisatie NIH. De Chinese onderzoeker zeggen niet weg te willen lopen voor de discussie over het klonen van de naaste verwanten van de mens in het dierenrijk.
Robin Lovell-Badge van het Francis Crick-instituut in Londen stelt dat de door de Chinese onderzoekers gebruikte techniek zeer ondoelmatig en gevaarlijk is. “Dit onderzoek is geen opstap naar de ontwikkeling van technieken voor het klonen van mensen”, stelt de hoogleraar. Andere onderzoekers wijzen op de ethische aspecten die aan dit onderzoek kleven.

Ruim twintig jaar geleden was Dolly het eerste zoogdier dat werd geboren via celkernvervanging. De kerndonor was een uiercel. Sedertdie zijn er heel wat zoogdieren gekloond met behulp van deze techniek: koeien, varkens, honden, muizen en ratten.

Bronnen: Science Daily, BBC

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.