Kunstmatige gekleurde piramidecel

Myeline is een vettige stof die als een soort isolatie dienst doet voor zenuwbanen, maar het lijkt er op dat myeline meer doet dan isoleren. Volgens onderzoek van Paola Arlotta van de Harvard-universiteit doet deze stof ook dienst bij het vernetten van zenuwcellen. De structuur en vorm van de myeline-isolatie bij verschillende zenuwbanen blijkt ook sterk uiteen te lopen.
Myeline wordt in het centrale zenuwstelsel door speciale cellen, oligodendrocyten, rond zenuwceluitlopers (axonen) gewikkeld. Zonder die isolatie treedt er een soort kortsluiting tussen de diverse zenuwbanen op die leidt tot, bijvoorbeeld, multiple sclerose. Bij MS-patiënten eet het eigen afweersysteem de myeline op.
Tot nu toe ging men er van uit dat myeline alleen als isolatie diende en dat die isolatie overal zo’n beetje hetzelfde was, maar dat blijken misvattingen, zo ontdekte Arlotta bij onderzoek aan muizen. Op basis van elektronenmicroscoopopnames reconstrueerden de onderzoekers de opbouw van speciale zenuwcellen, de zogeheten piramidecellen, in de hersenschors. Het blijkt dat de opbouw van de myelinelaag sterk verschilt, afhankelijk van de plek in de hersenschors. Bovendien blijkt de vorm van de myelinelaag niet, zoals tot nu toe gedacht, afhankelijk van de grootte van de axonen. Nog verbazingwekkender is het dat hele stukken van zenuwbanen tot zelfs 80 µm (een grote afstand op celniveau) onbeschermd zijn. De onderzoekers denken dat de verscheidenheid van de myeline-bekleding van de zenuwbanen te maken heeft met de veelzijdigheid van de communicatie die via de zenwuwcellen verloopt. Volgens neuroloog  Douglas Fields van de NIH, die niet aan het onderzoek heeft deelgenomen, betekent myeline veel meer dan isolatie. De myelineloze stukken zouden dienstig kunnen zijn voor de vernetting van de zenuwcellen. Zo zouden op die plaatsen synapsen kunnen ontstaan of signaalstoffen aan andere cellen worden afgegeven, is zijn speculatie. Dat is in tegenspraak met de ‘neuronendoctrine’ die zegt dat zenwucellen alleen informatie doorgeven via synapsen.  “Myeline organiseert de eigenlijke verweving tussen de cellen, maakt functies mogelijk en regelt de informatiestroom door een enkele schakelkring”, zegt Fields. “Het wordt tijd het oude beeld van myeline als isolatie te vervangen door een fascinerender werkelijkheid.”

Bron: Der Spiegel