Een menselijke embryo

De Nederlandse gezondheidsraad en de Commissie genetische modificatie (Cogem)  vinden dat het bewerken van embryogenoom en het kweken van embryo’s zouden moeten worden gelegaliseerd. Dat zou in eerste instantie voor onderzoeksdoeleinden zijn, maar op termijn ook voor klinische toepassingen. Dat schrijven beide organisatie in een advies aan minister Schippers van volksgezondheid.

In ons land mogen nu alleen wat eufemistisch ‘restembryo’s’ heet worden gebruikt voor onderzoek. Dat zijn embryo’s die niet worden gebruikt bij reageerbuisbevruchting. De Gezondheidsraad en de Cogem stellen voor de mogelijkheden stap voor stap te verruimen. Onder meer het Verenigd Koninkrijk zou al zo’n regeling hebben. Het advies komt tijdens de coalitieonderhandelingen op een politiek merkwaardig tijdstip: de embryowet is vanouds splijtzwam tussen vooral de christelijke partijen en D66. Dat zou geen bewuste keus zijn geweest van de twee organisaties.

Hellend vlak

Ethici wijzen er al langer op dat het genetisch ‘repareren’ van het genoom van embryo’s een forse stap op een hellend vlak is. Het verwijderen van erfelijke defecten zou de weg vrij maken voor het verbeteren van het Ontwerp Mens. De Amerikaanse synbioloog George Church stelde al eens een ‘verlanglijstje’ op van tien technisch gezien eenvoudig in te bouwen eigenschappen die bijvoorbeeld zouden leiden tot stevigere botten of minder kans op hart- en vaatziekten.

Ernst Hulst, universitair docent recht en gezondheidszorg aan de Erasmus-universiteit staat niet te juichen. “Ik ben niet faliekant tegen verruiming van de embryowet, maar plaats er wel kanttekeningen bij. Het gevaar bestaat dat we het menselijk leven steeds meer als onderzoeksinstrument gaan zien. Een embryo is geen medicijn waarmee je vrij kunt experimenteren. We moeten heel scherp vastleggen in wat voor situaties je wel embryo’s mag kweken voor onderzoek en wanneer dit niet mag.”

“Neem een verschrikkelijke ziekte als Duchenne. Als wetenschappers denken dat het kweken van embryo’s kan helpen om deze ziekte te bestrijden en dat alternatieve onderzoeksmethoden weinig meer opleveren, dan is dat een duidelijk en verdedigbaar doel. Al zul je ook dan moeten afspreken wanneer je de ontwikkeling van zo’n embryo in het lab afbreekt; ergens zit immers de overgang van een klompje cellen naar een mensje.”

Hulst is bang dat onderzoekers ook minder scherp gedefinieerd onderzoek willen uitvoeren op embryo’s. “Bijvoorbeeld: laten we vijftig embryo’s kweken en ze allemaal onderzoeken op aanleg voor kanker, terwijl daarvoor ook alternatieve onderzoeksmethoden bestaan. Die kant moeten we niet op.”

Bron: de Volkskrant