Gekweekt eilandje van Langerhans. De insulineproducerende cellen zijn rood, de groene produceren glucagon, de ’tegenpool’ van insuline (afb: univ. van Helsinki)
Bij suikerziekte produceert de alvleesklier geen/niet genoeg insuline om de suikerhuishouding in het lichaam te regelen. Type I is aangeboren, type II verworven. Er zijn al veel proeven gedaan met het creëren van de eilandjes van Langerhans waar de insuline wordt geproduceerd, maar die lijken niet aan te slaan. Nu lijkt het er op dat die eilandjes, gekweekt uitgaande van geïnduceerde pluripotente stamcellen en getransplanteerd in de buikspieren van een suikerpatiënt (type I) succesvol is, maar een zwaluw maakt nog geen zomer.
De 25-jarige vrouw kreeg de gekweekte eilandjes geïmplanteerd. Drie maanden na de ingreep begonnen die insuline te produceren en hoefde ze geen insuline meer te spuiten. Nu een jaar later zou ze weer ‘alles mogen eten’. De bloedglucosespiegel van de patiënte steeg van een basiswaarde van 43,18% naar 96,21% in de vierde maand na de transplantatie, vergezeld van een afname van ‘versuikerde’ hemoglobine. Dat is een aanwijzing dat glucosespiegel langdurig op niet-diabetisch niveau kan worden gehouden. Het lijkt er op dat de ziekte (vooralsnog) geheel was verdwenen.
Ook bij ander eveneens Chinees onderzoek verdween de ziekte door een stamcelbehandeling. In dit geval ging het om een een 59-jarige man met de type II-vorm die afsterfverschijnselen kreeg. Bij deze patiënt werden de eilandjes, gereprogrammeerd uit cellen van de patiënt zelf, in de lever geïmplanteerd.
Duurzaam
De vraag is natuurlijk hoe lang deze implantaten het volhouden. Zo is het nog steeds de vraag of met die transplantatie de zaak ‘af’ is. Suikerziekte is deels (type I) een autoimmuunziekte waarbij het eigen afweersysteem de insulineproducerende pancreascellen om zeep helpen. Collega-onderzoekers zeggen dat pas van genezing kan worden gesproken als vijf jaar na dato die implantaten nog steeds insuline leveren. Ook zou bij meer suikerpatiënten moeten worden gekeken of deze behandeling aanslaat.
Om pluripotente stamcellen te maken uit eigen cellen van de patiënt heeft de voorkeur omdat anders voortdurend afweeronderdrukkende middelen geslikt moeten worden (die kreeg de behandelde vrouw al). Het zou echter een probleem zijn die procedures op te schalen. Vaak worden dan ook eilandcellen van donoren gebruikt voor de transplantatie.
Bron: Nature