Een axolotl, een type molsalamander
Veel lagere organismen bezitten het vermogen om verloren gegane weefsels, organen en/of ledematen weer aan te laten groeien zowel qua vorm als qua functie. Het regeneratie-vermogen van de mens is maar zeer bescheiden. Onderzoekers van het MDI-lab in Bar Arbor (VS) proberen achter de genetische achtergrond van deze herstelfunctie te komen. Ze gingen op zoek naar de genetische basis van die functie bij de zebravis, de axolotl (een Mexicaanse salamandersoort) en de bichir, een Afrikaanse kwastsnoeksoort. Het idee is dan, uiteindelijk, om dat regeneratievermogen bij mensen weer in werking te stellen. Voor je dat doet lijkt me verstandig er eerst achter te komen waarom dat regeneratievermogen bij hogere leefvormen als de mens op een laag is gezet.
De genetische basis van dat regeneratievermogen zou voor al deze drie onderzochte volop regenererende diersoorten dezelfde zijn gebleken. Die basis moet zo’n 420 miljoen jaar geleden zijn gelegd en heeft zich vervolgens evolutionair gehandhaafd, zo leggen de onderzoekers het in een persbericht uit. “We hadden niet gedacht dat de patronen voor genetische expressie (activiteit) erg verschillend zouden zijn bij die drie soorten, maar het was verbazingwekkend hoe overeenkomstig die waren”, zegt onderzoeker Benjamin King.
Die ontdekking zou een uitgangspunt kunnen zijn voor het idee om regeneratievermogen ook weer bij hoger diersoorten te ‘activeren’. “De regenaratie van ledematen bij mensen mag als fantasie in de oren klinken”, zegt medeonderzoeker Voot Yin, “maar het behoort tot de mogelijkheden. Het feit dat we een genetische ‘handtekening’ voor het herstel van ledematen hebben kunnen achterhalen in drie verschillende diersoorten, geeft aanleiding te denken dat de natuur een gemeenschappelijke genetische leidraad heeft ontwikkeld voor regeneratie, die voorkomt bij alle vormen van dierlijk leven, dus ook bij de mens.”
De onderzoekers hadden vooral belangstelling voor de zogeheten blasteemcellen, die als basismateriaal voor de regeneratie dienen. De vorming van zo’n blasteem is de eerste cruciale stap in het regeneratieproces. Met gebruik van de modernste DNA-uitleestechnieken achterhaalden de onderzoekers een groep genen die worden gestuurd door een netwerk van microRNA’s, die fungeren als genetische regelaars.
Wondgenezing is natuurlijk ook een vorm van het herstelvermogen van een organisme. Kennis over dat vermogen zou dat proces kunnen helpen versnellen om genezing beter te laten verlopen.
Het aangroeien van armen en benen die de teloorgegane ledematen zouden moeten vervangen is dan misschien geen onhaalbare fantasie, maar voor het zover zal zijn zullen er heel wat jaren verstrijken. Yin: “Het hangt er van af hoe snel we vorderen en dat is weer sterk afhankelijk van de beschikbare fondsen.” Wat dat betreft zijn de tijden niet zo scheutig, vreest hij. Wordt wellicht vervolgd.
Bron: eScience News