Voorkomen dat kankercellen buurcellen de celdood injagen (afb: Suijkerbuijk/Cambridge)

Er zijn zo langzamerhand een bijna niet te tellen aantal recepten bedacht/geopperd om kanker te lijf te gaan. Erg veel opzienbarends heeft dat allemaal nog niet opgeleverd. Onderzoek van de universiteit van Cambridge bij fruitvliegjes heeft weer een (voor mij) nieuw recept opgeleverd: isoleer de tumor. Ik wist dat ook niet, maar kankercellen schijnen cellen in hun omgeving te doden. Als je de gezonde cellen daar genetisch weerbaar tegen maakt, dan kan de tumor zich niet uitbreiden. Dus anders dan vaak bij het bestrijden van kanker gebeurt (dood de cellen door bestraling of chemotherapie), zou je er juist voor moeten zorgen die cellen in leven te houden.

Het idee dat cellen in het lichaam ‘in oorlog’ zijn, met winnaars en verliezers, werd in de jaren 70 bedacht. Het zou een soort kwaliteitssysteem zijn om beschadigde of slecht funtionerende cellen onschadelijk te maken. Met de ontdekking dat ‘kankergenen’ die ‘oorlog’ bevorderen, kwam de gedachte op dat dat proces een verklaring zou kunnen zijn voor de manier waarop tumoren groeien. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Cambridge bij fruitvliegjes met darmkanker voor het eerst kunnen waarnemen hoe die tumor groeit. Die doodt alle gezonde cellen in de buurt en creëert zo ruimte om te groeien. “We weten dat als kanker zich door het lichaam verspreidt, dat kan leiden tot uitvallen van een orgaan”, zegt onderzoekster Eugenia Piddini. “Ons onderzoek geeft daar een mogelijke verklaring voor. Als de tumor de omringende cellen doodt, dan komt er op een gegeven moment een punt waarop er onvoldoende cellen zijn om het orgaan te laten functioneren.”
Kankercellen bevorderen dus de celdood. Hoe dat gebeurt is nog onduidelijk. Door de omringende cellen van de tumor genetisch zo te veranderen dat die zich daartegen te weer konden stellen, bleek de tumor niet in staat zich uit te breiden. Die bevinding geeft voeding aan het idee dat er medicijnen zouden zijn te bedenken die dat effect bij gezonde cellen te weeg kunnen brengen. Dat is dus anders dan bij de normale kankerbehandelingen, waarbij cellen (kankercellen is het idee) worden gedood. Piddini: “Dat klinkt contra-intuïtief omdat je de tumor niet zelf aangrijpt, maar als we denken aan een leger dat vecht tegen een reus, dan is het zinnig je soldaten te beschermen zodat ze niet dood gaan, waardoor je een kans hebt je vijand te verslaan.”
Dat de onderzoekers fruitvliegjes hebben gebruikt in plaats van zoogdieren heeft te maken met het feit dat dat eenvoudiger organismen zijn. Toch hebben die veel genen gemeen met andere diersoorten, dus ook met zoogdieren (waarvan de mens er een is).

Bron: EurekAlert