Op dit plaatje zou je de verbindingen moeten kunnen zien tussen de, originele, bipolaire cellen (groen) en de getransplanteerde netvliescellen (rood) (afb: RIKEN-instituut)

Soms krijg ik het idee dat ik steeds hetzelfde opschrijf. Zo ook bij dit geval. Er wordt al jaren gewerkt met stamceltherapieën om in ongerede geraakte netvliezen te repareren. Zo ook bij de experimenten van onderzoekers van het Japanse RIKEN-instituut. Die kweekten uit pluripotente stamcellen netvliesweefsels en implanteerden die in de ogen van bijna blinde muizen. Het bleek dat die nieuwe gevormde netvliescellen in dat weefsel zich verbonden met nabuurcellen. Bijna de helft van de aldus behandelde muisjes, die een netvliesdegeneratie hadden in de laatste fase, kregen zo weer een deel van hun zicht terug.
“Hiermee hebben we aangetoond dat het transplanteren van netvliesweefsel uit stamcellen bij patiënten met gevorderde netvliesaandoeningen werkt”, zegt onderzoekster Masayo Takahashi. “Na een paar aanvullende studies willen we klinische proeven optzetten en hopen daar natuurlijke soortgelijke resultaten te bereiken.”
Netvliesveroudering in de eindfase leidt tot steeds slechter zicht en uiteindelijk blindheid. Patiënten met netvliesziektes als <href=”http://www.oogartsen.nl/oogartsen/glasvocht_netvlies/retinitis_pigmentosa/”>retinitis pigmentosa en netvliesveroudering raken hun zicht kwijt als gevolg van de beschadiging van de buitenste lichtgevoelige cellen. Daar is geen remedie voor.
Een strategie om het zicht te herstellen is de cellen van het netvlies te vervangen. Takahashi en de haren hebben aangetoond dat het mogelijk is netvliesweefsel te kweken uit stamcellen, dat zich na transplantatie ontwikkelt tot die buitenste lichtgevoelige cellen van het netvlies. Tot nu toe zou het echter nog niet zijn aangetoond dat daardoor ook het gezichtsvermogen zich herstelde.

Synapsen

Het bleek dat de getransplanteerde cellen verbindingen (synapsen) vormden met de andere cellen. Volgens de onderzoekers had niemand ooit eerder aangetoond dat die getransplanteerde cellen ook daadwerkelijk reageerden op het licht en dat die signalen werden doorgegeven aan de hersens.
Bijna alle getransplanteerde netvliesweefsels reageerden op licht. De onderzoekers denken dat het transplanteren van gedifferentieerd netvliesweefsel in plaats van netvliescellen de sleutel tot het succes is. Takahashi: “De fotoreceptoren in de ruimtelijke structuur kunnen zich ontwikkelen tot een rijpere en beter georganiseerde morfologie. Die reageren wellicht daardoor op licht. Volgens onze gegevens gebeurt dat bij muizen al een maand na de transplantatie. Bij het menselijke netvlies zal het wat langer duren, zo’n vijf tot zes maanden.” Het is nog onduidelijk in hoeverre het gezichtsvermogen terugkeert.

Als opmaat naar klinische proeven bij mensen zijn de RIKEN-onderzoekers nu bezig met het uit menselijke pluripotente stamcellen kweken van netvliesweefsel dat dan bij proefdieren zal worden geïmplanteerd. Takahashi: “Het zit nog steeds in het ontwikkelingsstadium en niemand mag verwachten dat we het hele zicht zullen herstellen. We zullen beginnen bij het zien van licht en vage beelden, maar hopen uiteindelijk op een beter resultaat.”

Bron: EurekAlert