De denguemug (Aedes aegypti) (foto: WikiCommons)

Brazilië staat volgens de Franse krant Le Monde op het punt miljoenen genetisch gemanipuleerde, steriele muggen te verspreiden in een poging de steeds meer voorkomende knokkelkoorts tegen te gaan. Knokkelkoorts of dengue is een ziekte veroorzaakt door een virus die wordt overgedragen door muggen. Het inzetten van genetisch gemanipuleerde planten of dieren in onze leefomgeving wordt al tientallen jaren heftig bekritiseerd. Inmiddels meldt het Britse blad New Scientist dat de Braziliaanse overheid toestemming gegeven heeft voor het inzetten van de genetische verminkte mannetjes.

Knokkelkoorts gaat meestal gepaard met koorts, overgeven en soms bloedingen die kunnen leiden tot het overlijden van de patiënt. De ziekte komt voor in (sub)tropische gebieden. In Brazilië heerst momenteel een epidemie met meer dan 1,4 miljoen zieken en 545 sterfgevallen in 2013, tegen 120 000 zieken in 2008. De autoriteiten maken zich zorgen, omdat het er op lijkt dat de ziekte zijn ‘hoogtepunt’ zal bereiken tijdens de wk komende zomer ( in Brazilië is het dan winter). Er is geen medicijn of behandeling voor de ziekte, al zijn er diverse klinische proeven gaande waar ‘kandidaten’ worden beproefd zoals in het Sanofi Pasteur-lab in Frankrijk. De bestrijding komt vooral neer op omgevingsmaatregelen, zoals het tegengaan van stilstaand water en het spuiten met insecticiden.
Het Britse bedrijf Oxitec, onderdeel van Syngenta, heeft mannelijke muggen (de denguemug oftewel Aedes aegypti) genetische gemanipuleerd zodat die afhankelijk zijn van het antibioticum tetracycline. Zonder dat middel sterven de muggen. Mannetjesmuggen prikken niet en kunnen de knokkelkoorts niet overdragen. Vervolgens worden die transgene mannetjes de natuur in gestuurd waar ze, is de opzet, de aantallen daar levende mannetjes twee maal overtreffen. Daar geven ze het ’tetracycline-gen’ door aan hun nageslacht, dat al ras sterft bij gebrek aan het antibioticum.

Oxitec heeft al eerder in 2009 proeven genomen met de transgene muggen op de Kaaimaneilanden, In Maleisië (2010) en Brazilië (2011 en 2012). Volgens Oxitec hebben de proeven op de Kaaiman-eilanden geleid tot een reductie van de muggen met 80% aan het eind van een proefperiode van 11 weken met in het totaal 3 miljoen transgene muggen. Probleem is dat er geen onafhankelijk onderzoek is gedaan naar het effect van de transgene muggenmannetjes. Er zou geen enkel bewijs zijn dat de methode geen gevaar oplevert voor de mens, voor huisdieren en wilde dieren, stelt de Engelse organisatie GeneWatch. Niet alle ’tetracycline-muggen’ zouden doodgaan (3% zou overleven) en in vervuilde omgevingen waar het antibioticum voorkomt stijgt de overlevingskans naar 15%. De Franse etnoloog Yvon Perrin van het CNEV gelooft er niets van dat de losgelaten transgene muggen zich over de hele muggenpopulatie verspreiden. Hij vindt dat precies gevolgd zou moeten worden wat er gebeurt, om te bekijken of het middel wel zo effectief is als Oxitec beweert. De Braziliaanse  gezondheidsinspectie ziet nog een gevaar. De uitroeiing van de  Aedes aegypti zou wel eens kunnen leiden tot de opbloei van een gevaarlijke concurrent de tijgermug (Aedes Albopictus) die de ziekte ook kan overbrengen. Overigens wordt daarbij ogemerkt dat dat ook bij andere bestrijdingswijzen geldt. Wordt vervolgd.

Bron: Le Monde