Wat weten we eigenlijk van het communicatiesysteem tussen cellen?

Michael Elowitz

Michael Elowitz (afb: quantamagazine.org)

Cellen communiceren met elkaar. Die communicatie is wezenlijk voor het overleven van een organisme maar hoe dat precies gebeurt is nog verre van duidelijk. Het lijkt in ieder geval niet op de simpele manier waarop elektronische schakelingen werken. De manier is aanzienlijk ingewikkelder. Het antwoord op de bovenstaande vraag luid dan ook: weinig (veel te weinig). Eiwitten ‘doen het’ met veel meer andere eiwitten dan tot nu toe voor mogelijk is gehouden. Ze zijn nogal ‘overspelig’ Lees verder

Verdediging alvleesklierkanker doorbroken (?)

Vezelachtig weefsel schermt alvleeskliertumor af

Alvleeskliertumoren worden omringd door vezeligachtig weefsel (rood) dat de kankercellen effectief afschermt (afb: DeNardo-lab)

Kankercellen hebben allerlei ’tactieken’ om hun vijanden (=medicijnen) de pas af te snijden en zo te overleven. Onderzoekers van het Amerikaanse Cold Spring Harbor-lab denken diverse vluchtwegen voor alvleesklierkankercellen met succes te hebben afgesneden. Bij muisjes lijkt die aanpak te hebben geleid tot krimp van de tumor in de alvleesklier. Lees verder

Russen denken oorzaak Alzheimer gevonden te hebben

Alzheimer te genezen?

Onderzoekster aan de slag met kweken van hersencellen van muisjes (afb: PdGU)

Er wordt al vele jaren onderzoek gedaan naar de oorzaak van de ziekte van Alzheimer. Speculaties zijn er genoeg, maar de echte oorzaak is nog steeds niet achterhaald. Nu komen Russische onderzoekers met een nieuwe hypothese: de ziekte zou veroorzaakt kunnen worden door mutaties in genen die van doen hebben met het contact tussen hersencellen onderling, de synapsen. De onderzoekers van de Peter de Grote-universiteit in St. Petersburg ontdekten zelfs een verbinding die het effect van de mutaties in deze genen aanzienlijk zou kunnen verkleinen. Opmerkelijk is dat onderzoekers van de universiteit van Queensland (Aus) die met een microscoop met een superresolutie in levende hersencellen keken min of meer tot dezelfde conclusie kwamen: het heeft iets met de synapsen te maken, de verbindingen tussen de hersencellen. Lees verder

Synthetische eiwitten doden kankercellen en sparen gezonde

Synthetische eiwitten doden kankercellen en laten gezonde ongemoeid

Het RASER-proces in beeld gebracht met rechtsonder de resultaten (afb: Standford, Linlab)

Synthetische kankercellen die zijn ontworpen om overactieve biologische routes te detecteren schijnen kankercellen te kunnen doden en gezonde cellen te sparen, zo beweren onderzoekers van de Standforduniversiteit in Californië. Lees verder

Uitschakelen Rab27-gen leidt tot herstel beschadigde zenuwcellen

Het herstelvermogen van zenuwweefsel

De axonregeneratiescores van ruim 16 000 muizengenen. In het roze gebied genen die coderen voor eiwitten die herstel afremmen, in het blauwe genen die het tegenovergestelde doen (afb: Cell)

Al vele jaren zijn wetenschappers op zoek naar methoden om het herstel van beschadigde zenuwcellen te bevorderen. Er zijn allerlei manieren bedacht, maar het ei van Columbus zit er vooralsnog niet bij. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Yale (VS) bij muisjes zo’n tweederde van hun genoom doorzocht op genen die een rol spelen bij het herstellen van beschadigd zenuwweefsel. Ze vonden 580 mogelijke kandidaten. Uitschakelen van een daarvan, het Rab27-gen, leidde bij muisjes tot het herstel van beschadigde zenuwcellen in het ruggenmerg. De speurtocht wordt voortgezet. Lees verder

Ook mensen hebben vissengenen die zenuwen repareren

Lamprei herstelt schade aan ruggenmerg

De activiteit van sommige genen in zenuwcellen in hersens en ruggenmerg verandert tijdens het herstel van de schade aan het ruggenmergweefsel. Rechts de functies die de diverse genen in het lichaam vervullen (afb: Scientific Reports Nature)

Al tientallen jaren vragen onderzoekers zich af waarom ons lichaam maar schade aan zenuwbanen in de ruggengraat nauwelijks repareren. Er wordt al die tijd ook driftig gezocht naar manieren om die ban te breken, maar tot nu toe zijn die nog niet gevonden, niet echt. Lampreien hebben genen die er voor zorgen dat kapotte zenuwen van die vissoort weer worden hersteld. Het schijnt dat mensen diezelfde genen ook hebben, maar daar zorgen ze alleen voor reparatiewerkzaamheden aan het perifere zenuwstelsel.
Lees verder

Gekweekte minihersens reageren op roesmiddelen

Recpetoren van hersencellen die reageren op roesmiddel DMT

Receptoren van hersencellen die reageren op DMT (afb: IDOR)

Het kweken van organen is uiteindelijk gericht op de vervanging van zieke organen, maar ‘onvolwassen’ kweekorganen zouden heel goed dienst kunnen doen om, bijvoorbeeld, effecten van medicijnen mee te bestuderen in ‘net echte’ omstandigheden. Het schijnt nu dat Braziliaanse onderzoekers hebben waargenomen dat gekweekte minihersens reageren op roesmiddelen. Dat heet dan meteen weer een doorbraak te zijn in de neurowetenschappen. Lees verder