Vlnr: de drie Nobelprijswinnaars voor scheikunde Frances Arnold, George Smith en Gregory Winter
De Nobelprijs voor de scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaanse Frances Arnold (voor de helft), de Amerikaan George Smith en de Brit Gregory Winter (samen voor de andere helft). Ze ontwikkelden enzymen en antilichamen voor medische maar ook energetische toepassingen (biobrandstoffen). Lees verder
Bij een hartaanval worden bloedvaten door een bloedprop geblokkeerd waardoor miljoenen hartcellen afsterven.
Het lijkt er op dat bij hartaanvallen ons afweersysteem aardig in de fout gaat. Volgens onderzoek rond Kevin King van de universiteit van Californië in San Diego lijkt het er op dat het afweersysteem ‘denkt’ dat een hartaanval een virusontsteking is. Het afweersysteem lijkt hier het herstel te dwarsbomen. Lees verder
Macrofaag van een muis met twee schijnvoetjes die ‘vijanden’ insluiten en verslinden (afb: Wiki Commons)
Antilichamen zetten ons afweersysteem aan het werk in een reactie op ziekteverwekkers. Antilichamen tegen de eiwitten PD-1 en PD-L1 leveren hun aandeel in de kankerbestrijding door T-cellen aan het werk te zetten, de eerstelinieverdediging van ons afweersysteem. Ze blijken echter ook andere afweercellen te activeren die kankercellen verslinden, de macrofagen. Een zoveelste ‘remedie’ tegen kanker? Lees verder
Bepaalde macrofagen in wonden van Afrikaanse stekelmuisjes zorgden voor weefselherstel in plaats van littekening zoals normaal bij zoogdieren (afb: univ. van Kentucky)
Het blijkt dat, in ieder geval bij Afrikaanse stekelmuisjes en gewone labmuisjes, macrofagen, de celslobberende afweercellen, een belangrijke rol spelen bij het weefselherstel of littekening van zoogdieren. Weefselherstel (en orgaansynthese) staan hoog op de ranglijst van onderzoeksthema’s, maar van weefselherstel van zoogdieren weten we maar bar weinig. Het opmerkelijke aan de stekelmuisjes is dat bij verwonding het weefsel zich hersteld, niet bij de labmuisjes (daar ontstaat net als bij de mens littekenweefsel). Lees verder
Macrofagen zouden door ijzeroxidedeeltjes (ferumoxytol) weer worden aangezet kankercellen onschadelijk te maken (afb: Amy Thomas)
Volgens Amerikaanse onderzoekers is het ze gelukt bij muizen de eigen afweercellen aan het werk te zetten in de strijd tegen kanker. Ze hoefden daarvoor de muisjes slechts in te enten met het ijzerpreparaat ferumoxytol (in feite gewoon roest oftewel ijzeroxide). Dat middel is in de VS al goedgekeurd door de gezondheidsautoriteiten. De ontdekking dat ijzer invloed heeft op het afweersysteem was een toevalstreffer. Lees verder
De transcriptefactor C/EBPa
Het moet toch niet gekker worden. Het bleek al mogelijk volwassen cellen weer om te programmeren tot (pluripotente) stamcellen, maar nu hebben onderzoekers in Catalonië een afweercel (een B-cel) omgevormd tot een ander type (een macrofaag) en daarvoor was maar een eiwit nodig, de transcriptiefactor C/EBPa. Dat zou zijn gebeurd doordat de transcriptiefactor er voor zorgt dat genen weer actief worden die leken te zijn gereserveerd voor de embryonale ontwikkeling. Lees verder
Antillichamen en door IL-2 gestimuleerde T-cellen bleken het afweersysteem in stelling te brengen tegen kankercellen bij muizen (afb: Cell)
Een van de vrij veelbelovende manieren om kanker te bestrijden is het eigen afweersysteem te kietelen om zijn werk te doen tegen de woekercellen. Dat kan door dat systeem te activeren met behulp van antilichamen of door de T-cellen, die een prominente plaats in het immuunsysteem hebben, te stimuleren. Het afweersysteem op die manier in stelling te brengen blijkt echter niet zo simpel, omdat op een van beide paarden wordt gegokt. Onderzoekers van het befaamde MIT in Cambridge (VS) schijnen er in geslaagd te zijn beide mechanismes tegelijk te activeren. Het bleek met die strategie mogelijk bij een agressieve vorm van huidkanker (melanoom) bij muizen de groei te stoppen. “Een antitumorantilichaam kan de zogeheten adoptieve T-celtherapie aanzienlijk verbeteren”, zegt onderzoeker Dane Wittrup. “Deze twee onderdelen van de immunotherapie zijn onderling afhankelijk en versterken elkaar.” Lees verder
Huid met haarzakjes (blauw) omringd door macrofagen (rood) (afb: Donatello Castellana/CNIO)
Het lijkt er op dat haargroei en het afweersysteem iets met elkaar hebben uit te staan, zo ontdekten Spaanse onderzoekers. Bepaalde afweercellen, de zogeheten macrofagen, remedie tegen kaalheid? Lees verder
Niet alleen de hersens en hormonen zijn van invloed op de stofwisseling, maar ook het afweersysteem, zo hebben Amerikaanse onderzoeksgroepen ontdekt. Dat systeem activeert bepaalde boodschapperstoffen, die er voor zorgen dat de vetvoorraad vermindert. Althans, dat lukte bij zwaarlijvige muizen, zo blijkt uit een studie van de Harvard-universiteit en van de universiteit van Californië in San Fransisco. Lees verder
Kezhong Zhang
Amerikaanse onderzoekers rond Kezhong Zhang hebben een stof ontdekt die het ontstaan van kanker in dieren effectief remt. Ze ontdekten dat de afweerreactie op ontstekingen kan leiden tot reumatische artritis. Ontstekingen kunnen er voor zorgen dat aan het celoppervlak tolachtige receptoren ontstaan voor macrofagen (witte bloedlichaampjes), die op hun beurt de stof IRE1a activeren, die aanzet tot de autoimmuunreactie (=reumatische artritis). De onderzoekers vonden een stof die IRE1a in dieren actief remt. Lees verder