Dodercellen van afweer vinden ‘verstopt’ virus

Hi-virussen op een T-cel

Hi-virussen (paars) op een T-cel

Het afweersysteem is een mooi (en ingewikkeld) systeem, maar af en toe lijkt het wel of het de weg gewezen moet worden. Sommige virussen, zoals het humane immunodeficiëntievirus (hiv), kunnen niet ‘uitgeroeid’ worden, doordat ze zich schuil kunnen houden voor het afweersysteem. Ze kunnen op elk moment weer hun gevaarlijke kop opsteken. Onderzoekers hebben nu ontdekt dat er wel degelijk afweercellen bestaan die die virusdeeltjes in hun schuilplaatsen kunnen opzoeken en vernietingen, de folliculaire cytotoxische T-cellen of folliculaire dodercellen. Ze schijnen alleen een handje geholpen te moeten worden om hun destructieve taken te voltooien. De onderzoekers hebben al wat ideeën dienaangaande. Lees verder

Nieuwe manier om afweer op te peppen

microRNA-moleculen regel genexpressie

MicroRNA-moleculen spelen ook een belangrijke rol in het sturen van het afweersysteem (afb: discoverymedicine.com)

Onderzoekers van, onder meer, de Xiamen-universiteit in China hebben ontdekt dat een bepaald microRNA-molecuul, miR-155, in staat is het afweersysteem aan te zetten tot het verdelgen van ziekteverwekkers. Op alle mogelijke manieren wordt bekeken hoe het ons afweersysteem is te ‘verbeteren’ in de strijd tegen allerlei ziektes zoals kanker en autoimmuunziektes als reuma. Daarbij wordt de laatste jaren vaak gekeken naar de mogelijkheden van immuuntherapie, waar afweercellen genetisch veranderd worden. Als miR-155 ook bij mensen goede resultaten oplevert, dan zou dit een mogelijkheid zijn om zonder genetische manipulatie onze afweer ‘op te peppen’. Lees verder

Gerichte immuuntherapie ‘repareert’ autoimmuunziekte

T-cellen

T-cel

Bij muizen als proefdieren is aangetoond dat het mogelijk is slechtfunctione-rende afweercellen te verdelgen, terwijl de goed functionerende afweercellen gewoon hun werk kunnen blijven doen. Muizen die waren opgezadeld met de autoimmuunziekte Pemphigus vulgaris, waarbij ernstige blaarvorming optreedt. Door bepaalde afweercellen T-cellen de afweercellen te laten aanvallen die de autoimmuunziekte veroorzaakten, B-cellen, werd de blaarvorming minder en nam ook het aantal zich misdragende B-cellen af. Mogelijk werkt die strategie ook bij andere autoimmuunziektes.  Lees verder

Immuuntherapie zou leukemie effectief bestrijden

beenmergleukemie

Bloedcellen worden in het beenmerg aangemaakt. Links gezond merg, rechts is te zien dat bijna alle gezonde cellen zijn verdwenen en vervangen door kankercellen (paars).

Zevenentwintig van de negenentwintig patiënten met leukemie in gevorderde staat die al diverse behandelingen achter de rug hadden bleken baat te hebben bij een immuuntherapie. Daarbij werden twee type T-cellen genetisch veranderd om ze ‘weerbaarder’ te maken in de strijd tegen deze bloedkanker. Een aantal van de ‘genezen’ patiënten kreeg de ziekte echter weer. Er is nog veel werk te doen. Lees verder

Eindelijk remedie tegen autoimmuunziektes (?)

Muisje op reageerbuisjesEen internationale groep onderzoekers onder leiding van Sergei Nedospasov van de Lomonosov-universiteit in Moskou zou een methode gevonden hebben om autoimmuunziektes te verslaan. We hebben het dan over ziektes als reuma, multiple sclerose enz. Het artikel over het onderzoek zou zijn gepubliceerd in het blad PNAS, maar ik kan het daar niet vinden. De bestrijdingsmiddelen zijn gerelateerd aan de eigen antilichamen, die uit de pas lopende lichaamsstoffen, zogeheten cytokines, weer in het gareel moeten brengen. Proeven met muizen zouden veelbelovende resultaten hebben opgeleverd. Lees verder

Afweercel omgevormd in ander type cel

C/EBPa

De transcriptefactor C/EBPa

Het moet toch niet gekker worden. Het bleek al mogelijk volwassen cellen weer om te programmeren tot (pluripotente) stamcellen, maar nu hebben onderzoekers in Catalonië een afweercel (een B-cel) omgevormd tot een ander type (een macrofaag) en daarvoor was maar een eiwit nodig, de transcriptiefactor C/EBPa. Dat zou zijn gebeurd doordat de transcriptiefactor er voor zorgt dat genen weer actief worden die leken te zijn gereserveerd voor de embryonale ontwikkeling. Lees verder

Zelfmoord afweercellen helpt tegen allergie

B-cellen en antilichamen

B-cellen 1000x vergroot met confocale microscoop. Duidelijk is te zien dat de B-cellen met antilichaam IgE op het membraan een andere vorm hebben dan die met IgM. De IgE-gemerkte cellen zijn gedoemd te sterven (afb: CNRS)

Als bepaalde afweercellen, de B-cellen, antilichamen produceren van het type E (IgE) dan is dat een begin van een mechanisme dat leidt tot de celdood, zo ontdekten Franse onderzoekers. Die antilichamen fungeren zelfs in kleine aantallen al als de machtigste wapens van ons afweersysteem en zijn in staat al te heftige immuunreacties te weeg te brengen, maar ook allergieën astma of een allergische shock bij zelfs een geringe toename van het aantal B-cellen. Het onderzoek zou duidelijk hebben gemaakt hoe ons lichaam de productie  van IgE binnen de perken houdt om al te heftige reacties en allergieën te voorkomen. Lees verder

‘Taal’ van afweercellen ontcijferd (?)

Steen van Rosetta

De analyse van de specificiteit van T-cellen, lijkt op het ontcijferen van de ’tekeningetjes’ op de steen van Rosetta

Ons afweersysteem is een lerend systeem. Gaandeweg leert het nieuwe bedreigers te herkennen en vervolgens onschadelijk te maken. Daardoor onstaan er vele verschillende afweercellen (T- en B-cellen) met elk hun eigen receptor voor hun eigen specifieke bedreiger. Onderzoekers hebben nu uitgepuzzeld hoe die afzonderlijke ‘identiteiten’ eruit zien of anders, poëtischer gesteld: ze hebben de taal van de afweercellen ontcijferd.
Lees verder

Verouderd afweersysteem is te ‘vernieuwen’

Bloedstamcellen

Bloedstamcellen met merkers die genetische mankementen op het DNA markeren (foto: UC San Fransisco)

Met de jaren wordt ons afweersysteem steeds minder doeltreffend. Daarom mogen mensen boven de 60 ook geen beenmergdonor zijn. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Fransisco rond Emanuelle Passegué ontdekten het mechanisme achter die achteruitgang waardoor bloedstamcellen in oudere organismen niet langer voor voldoende nieuwe bloecellen kunnen zorgen. “We ontdekten moleculaire defecten die zouden kunnen worden hersteld door een verjongingstherapie.” Lees verder

Leer afweercellen kankercellen te herkennen

Michel Sadelain (MSKCC)

Michel Sadelain (m) met mede-onderzoekers Isabelle Rivière en Renier Brentjens (foto: mskcc.org)

Leer immuuncellen kankercellen te herkennen en dat komt alles terecht. In de vele jaren van het wereldwijde kankeronder-zoek zijn al vele voorstellen en ideeën geopperd om die gevreesde ziekte (eigenlijk een conglomeraat van woekerende ziektes) een definitief halt toe te roepen. De Amerikaanse kankeronderzoeker Michel Sadelain van het Memorial Sloan-Ketheringkankercentrum in New York heeft in maart vijf patiënten met bloedkanker (in jargon: acute lymfatische leukemie) behandeld met eigen immuuncellen, die genetisch zo aangepast waren dat ze kankercellen herkenden en, hopelijk, zouden vernietigen. Bij vier was er verbetering opgetreden en bij een patiënt was de leukemie  binnen acht dagen helemaal verdwenen. Bemoedigend, noemt Sadelain dat. Hij heeft, zo meldt het populairwetenschappelijk blad New Scientist,  nu elf andere patiënten behandeld met een overeenkomstig resultaat. Ook klinische proeven bij andere kankersoorten laten bemoedigende resultaten zien, stelt het blad.
Lees verder