Het CRISPR-complex
Een proefpersoon met de ziekte van Duchenne, een spierziekte, die een CRISPR-behandeling had gehad om het gemuteerde dystrofine-gen te repareren is hoogstwaarschijnlijk overleden door het virus dat werd gebruikt om het CRISPR-gereedschap in de cellen af te leveren, zo kwamen onderzoekers onder aanvoering van Terence Flotte van de universiteit van Massachusetts tot een voorlopige conclusie. Lees verder
De nieuwe T4-postbode met een volle ’tas’ (afb: V. Rao et. al)
Onderzoekers rond Venigalla Rao van de Katholieke universiteit in Washington DC hebben de bacteriofaag T4 aangepast waarmee veel grotere stukken DNA (genen) kunnen worden afgeleverd aan cellen om genetische schade te repareren dan nu mogelijk. De virussen die daar nu voor gebruikt worden in de genoombewerkingtechniek CRISPR zijn wat dat betreft beperkt, waardoor het lastig is grote genen te ‘repareren’. Lees verder
Normaal zijn RNA-moleculen enkelstrengig (afb: WikiMedia Commons)
Rosalind Franklin (afb: WikiMedia Commons)
Deze mijn kop is misschien wat al te pertinent, maar zeker is dat kristallografe Rosalind Franklin een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de ontdekking van de helixstructuur van DNA in 1953, waarvoor James Watson, Francis Crick en Maurice Wilkins in 1962 de Nobelprijs voor geneeskunde/fysiologie kregen. Franklin was toen al overleden.
Al vele jaren speelt de discussie over het wegmoffelen van de belangrijke bijdrage van Franklin. Sommige wetenschapshistorici beweren dat de Nobelprijswinnaars wezenlijke informatie, een röntgendiffractiefoto nr 51 van Fraklin, op slinkse wijze zouden hebben ontvreemd. Nu lijkt uit een onderzoek van twee wetenschapshistorici dat het resultaat een gezamenlijke prestatie is geweest. Daarmee is overigens de discussie nog niet beslecht. Lees verder
Stercellen in een kweek (afb: WikiMedia Commons)
Bij dementie wordt vooral naar de neuronen gekeken, de ‘denkcellen’, maar onderzoeksters ontdekten dat ook stercellen (astrocyten) een rol kunnen spelen bij dementieziektes als Alzheimer. Die ‘hulpcellen’ vertonen bij dementie een abnormale antivirale activiteit zonder dat er virussen in de buurt zijn en zouden (kunnen) bijdragen aan geheugenverlies. Lees verder
CAR-T-cellen (blauw) vallen kankercel aan (afb: SKI)
Onderzoekers hebben afweercellen van muisjes (T-cellen in dit geval) vijf keer langer actief gehouden dan dat muisjes normaal oud worden (tweeënhalf tot drie jaar). Daarmee lijkt een oude stelling van de baan die zegt dat afweercellen een houdbaarheidsdatum hebben. Die ontdekking zou ook iets kunnen betekenen voor het kankeronderzoek, maar ook voor vaccinatieprogramma’s en en voor gezond(er) oud worden. Lees verder
Hersenstamcellen (rood de kern, groen de mitochondriën) na deling. Cellen met gefragmenteerde mitochondriën (boven) ontwikkelen zich tot diverse soorten hersencellen terwijl de cellen met buisvormige mitochondriën (onder) hersenstamcellen bleven (afb: Ryohei Iwata)
Hersenstamcellen kunnen cellen van het centraal zenuwstelsel genereren, zoals neuronen, astrocyten en oligodendrocyten, zo stelt het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde in 2011, maar heel lang is gedacht dat wij mensen het moeten doen met de hersencellen die we bij geboorte hebben gekregen. Nog steeds is die strijd niet beslist, maar nu lijkt toch mening de overhand te krijgen dat in een deel van de hersens wel degelijk gedurende ons leven nieuwe hersencellen ontstaan uit hersenstamcellen. Onderzoeksters in Duitsland rond Ana Martin-Villalba van het het Duitse kankeronderzoekscentrum DKFZ en Anna Marciniak-Czochra van de universiteit van Heidelberg vogelden uit dat de hersenstamcellen ons leven lang worden ‘aangestuurd’ door interferonen, althans bij muisjes, maar die kunnen bij oudere diertjes een last worden. Lees verder
Celveroudering zou zowel genetisch (zie boven) als ‘mechanisch’ (zie Geleerd Uitschot) zijn tegen te gaan. Het harde bewijs is nog niet geleverd (afb: Salkinstituut/Cell)
Het bedrijf Rejuvenate Bio uit San Diego meldt op bioRxiv, in nog niet beoordeelde voorpublicatie, dat oudere muisjes na een genetische behandeling met drie zogeheten Yamanka-factoren (SKO), van de vier groeifactoren gebruikt voor het ‘herprogrammeren’ van cellen, nog achttien weken leefden, terwijl de controlegroep gemiddeld niet verder kwam dan negen weken. In Cell publiceerden onderzoekers onder aanvoering van Jae-Hyun Yang van de Harvarduniversiteit een artikel over het testen van een theorie van zijn mentor David Sinclair over veroudering, waarbij ook de OSK-factoren een hoofdrol speelden. Lees verder
Zo stellen Dmytrenko c.s. zich voor dat Cas12a2 (de ‘hamburgers’) functioneert (afb: Dmytrenko et. al.)
Cas9 is voor bezoekers van dit blog inmiddels een bekende. Dit van bacteriën geleende eiwit fungeert als genschaar. Daarmee kan, met nog wat andere ingrediënten, het genoom worden bewerkt. Deze genschaar is inmiddels vrij populair, maar andere bacteriestammen gebruiken andere Cas-eiwitten. Onderzoekers hebben ontdekt dat de genschaar Cas12a2 door virussen besmette cellen uit de roulatie haalt. Die eigenschap zou iets kunnen betekenen voor het stellen van diagnoses en wellicht meer dan dat. Lees verder
De serine-integrases voegen de grote DNA-brokken, waarbij CRISPR/Cas9 heeft gezrgd voor de ‘landingsplaats’ (afb: Marshall Stark univ. van Glasgow)
Onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS) hebben de CRISPR-techniek weer wat verder opgerekt. Met die techniek zouden nu ook hele genen zijn te vervangen tot zo’n 36 000 basenparen (nucleotideparen; de bouwstenen van DNA). Bovendien zou dat veiliger en efficiënter gebeuren dan tot nu toe mogelijk is met de ‘genschaar’. Ze gebruikten hun nieuwe techniek, PASTE (Plak) genoemd, bij muizen- en mensencellen. De techniek zou bij uitstek geschikt zijn bij ziektes waarbij een gen op veel plaatsen gemuteerd is zoals bij de taaislijmziekte. Lees verder