De bolletjes met een kern van goud, waarop de nucleïnezuren geplakt zijn (afb: aurasensetherapeutics.com)

Glioblastoma multiforme is een uiterst agressieve en ongeneesbare vorm van hersenkanker, waaraan de bekende Amerikaanse senator Edward Kennedy (broer van president John F.) is overleden. Aan de Amerikaanse Northwestern-universiteit is een techniek ontwikkeld om het gen het zwijgen op te leggen, dat verantwoordelijk zou zijn voor het in leven houden van de kankercellen. Bij dierproeven leidde toediening van het geneesmiddel, nucleïnezuurbolletjes, tot een 20% hogere gemiddelde levensverwachting.
De truc is gerichte medicijnafgifte, waarbij het medicijn in de vorm van een nanobolletje van nucleïnezuren via de bloedbaan in de hersens terechtkomt. Aangekomen bij de kankercellen, zetten de nucleïnezuren het ‘kankergen’ uit. Daarmee stopt de productie van eiwitten die een kankercel ‘onsterfelijk’ maken. Bij de muizen waar de proeven mee gedaan zijn, werden de bolletjes ingebracht via een injectie. Daardoor steeg de overlevingskans van de diertjes met GBM met 20%, terwijl de tumor met een factor drie tot vier kleiner werd in vergelijking met die bij een controlegroep.
“Dat is een prachtige verbintenis tussen een nieuwe technologie en de genen van een vreselijke ziekte”, zegt nanoexpert Chad Mirkin. “Door nucleïnezuren te gebruiken, hebben we ons heel specifiek op een gen gericht, dat met GBM in verband staat en dat hebben we in vivo uitgeschakeld. Dat opent de mogelijkheid ook andere ziekten op die manier te bestrijden, van long- en darmkanker tot reuma en psioriasis.” Hij werkte bij dit onderzoek samen met GBM-deskundige Alexander Stegh.
Mirkin had het middel om de kanker aan te pakken: bolvormige nucleïnezuren, met een kern van goud (vandaar die vorm, die niet giftig zijn voor mensen. Uiteraard niet giftig, want nucleïnezuren maken deel uit van de nucleotiden, de bouwstenen van DNA en RNA. De volgorde van de nucleïnezuren (in feite stukjes DNA) is zo gekozen dat die past op die van het ‘kankergen’. Stegh was er in 2007 achtergekomen dat het gen Bcl2Like12 overactief is bij GBM-tumoren en een rol speelt in de onbehandelbaarheid van de ziekte. “Chemotherapie werkt niet bij GBM. Het mooie van deze methode is dat het gen in kwestie verschillende rollen speelt in de ongevoeligheid voor therapie. Als je dat uitschakelt dan krijgen die therapieën weer een kans. (…) Bolvormige nucleïnezuren zijn een heel nieuwe aanpak in de bestrijding van kanker”, zegt Stegh.
Het medicijn van Stegh en Mirkinis speciaal ontwikkeld om het Bcl2Like12-gen in kankercellen aan te pakken. Daarbij is vorm en dichtheid van de zuren op het bolletje wezenlijk. Normaal kunnen nucleïnezuren niet zo maar een cel binnen komen, maar door die bolvorm is dat wel mogelijk. Overigens, en dat doet toch een wenkbrauw een ietsje omhoog gaan, hebben Stegh en Mirkin belangen in AuraSense Therapeutics, een bedrijf, mede-opgericht door Mirkin, dat bolvormige nucleïnezuren (in het Amerikaans afgekort tot SNA) voor therapeutische doeleinden ontwikkelt.

Bron: Eurekalert